Takimi i vjetër një shekull

Nga Albin Kurti – Dallimi ndërmjet Lupçe Georgievskit dhe Nikola Gruevskit është sikurse dallimi ndërmjet Bullgarisë dhe Serbisë. Këta dy kryeministra të Maqedonisë të kohës më të re, me aleancat e tyre, po e dëshmojnë që Maqedonia është tejartificiale. I pari konsideronte që maqedonasit janë bullgarë kurse ky i dyti po e fut Maqedoninë nën sqetullën e Serbisë.

Kryeministri i Serbisë, Ivica Daçiq, u shpreh i gatshëm. Në vizitën e tij dyditore në Shkup ai praktikisht e ofroi shtetin e Serbisë si një protektor për Maqedoninë. Ja se çfarë deklaroi ai: “Maqedoninë nuk e kërcënon kurrfarë rreziku nga veriu. As për ekzistencën dhe as për identitetin e saj. Kurse Serbia mundet vetëm të ndihmojë nëse ai rrezik kërcënon prej ndonjë ane tjetër. Në kuptimin politik, natyrisht.” Më eksplicite se kaq, për diplomacinë, do të konsiderohej banale.

Duke pasur parasysh asimetrinë që po shtohet në Ballkanin perëndimor sa i përket të drejtave të kombeve dhe pakicave kombëtare, gjithnjë në kurriz të shqiptarëve, Daçiq i tha Gruevskit që Serbia do ta mbrojë Maqedoninë nga rreziku, dhe, pas njëfarë pauze, sqaroi që megjithatë kishte menduar për ndihmë politike (sic.). Daçiq po e ndjen që shqiptarët e dëmtuar nga proceset aktuale (të negociatave që çojnë në koncesione dhe të koncesioneve edhe pa negociata) do të mund t’ju kundërvihen një ditë Serbisë e Maqedonisë së privilegjuar. Takimi Daçiq-Gruevski ishte në funksion të përjashtimit të përdorimit të autonomisë së veriut në Kosovë (që po e realizon Daçiq përmes Thaçit) si model për shqiptarët në Kosovën Lindore apo për ata në Maqedoninë perëndimore.

Daçiq e Gruevski në takimin e tyre janë marrur vesh për shtimin e vendkalimeve të reja midis Serbisë e Maqedonisë edhe për katër të tilla të reja, për projekte të përbashkëta në korridorin 10, të gazit dhe të hekurudhës, si dhe për ndërlidhjen ujore të lumenjve Danub, Morava e Vardar që shpie te Selaniku dhe porti detar i tij. Më tutje, Qeveria e Serbisë dhe ajo e Maqedonisë do të mbajnë mbledhje të përbashkët në muajin maj. Kjo nuk do të jetë një mbledhje ceremoniale por fillimi i një tradite të re në frymën e vjetër. Një mbledhje në Beograd, pastaj e dyta në Shkup, e treta sërish në Beograd e kështu me radhë. Në këto mbledhje nuk do të marrin pjesë i gjithë kabineti por ministritë e nevojshme. Kollaj mund të paramendohet se ministrat shqiptarë në Qeverinë e Maqedonisë nga radhët e BDI-së nuk do të jenë pjesëmarrës në këto mbledhje dhe mbase as që do të ftohen.

Daçiq e Gruevski i kanë konstatuar dy probleme ndërmjet Serbisë dhe Maqedonisë për të treguar që, në të vërtetë, nuk ka probleme. I pari, problemi kishtar, përkatësisht i mosnjohjes së kishës ortodokse maqedonase nga ajo serbe, u tha se është problem kishash e jo shtetesh. Ndërkaq, për të dytin, njohjen e pavarësisë së Kosovës nga Maqedonia për dallim nga mosnjohja e Serbisë, Daçiq kishte kërkuar përmbajtje nga Gruevski përderisa zhvillohet dialogu politik Kosovë-Serbi në Bruksel dhe deri sa të arrihet kompromisi aty. Pra, meqenëse dialogu me Thaçin po i ecën mirë, Daçiqi e sheh Thaçin si shans për Serbinë dhe është optimist që do të arrihet kompromisi, andaj deri atëherë e do Maqedoninë të përmbajtur kundrejt Kosovës. E, pas atij kompromisit, kushedi, kalohet në fazën tjetër ku përmbajtjes i skadon afati.

Në të njëjtën kohë kur Gruevski po e mirëpriste Daçiqin në Shkup, ministri i jashtëm rus, Sergej Lavrov, po e mirëpriste ministrin e jashtëm maqedonas, Nikola Poposki, në Moskë. Vështirë të jetë koincidencë protokollesh e gjithë kjo. Ashtu qysh nuk ishte e rastësishme që Daçiq në Shkup u mor aq shumë me shqiptarët. Le të mos harrojmë që viti 2012 shënonte 100 vjetorin e shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë, porse ky viti 2013 shënon 100 vjetorin e ndarjes së shqiptarëve në shtete të ndryshme nga fuqi të huaja. Mendësia e Daçiqit është ajo e kohës së luftërave ballkanike. Para se ai të jetë pasardhës politik i Milosheviqit, që të dy këta janë pasardhës ideologjikë të Nikola Pashiqit.

E, megjithatë, duket që Daçiq frikësohet që në të ardhmen do të mund të bëhet bashkimi kombëtar i shqiptarëve, por pa shkëmbim territorial. Prandaj, ai në ligjërimin e tij politik barazon bashkimin kombëtar të shqiptarëve me shkëmbimin territorial. Në fakt, bashkimi ynë kombëtar është pikërisht ai që s’bëhet duke shkëmbyer territore tonat (si në pazar) por duke respektuar vullnetin e popullit tonë (si një e drejtë). Veçse për të realizuar këtë nevojitet organizim i madh politik e program i panegociueshëm kombëtar. Dhe, nevojitet punë, shumë punë.