RCCOLA

Rrustem Behluli – kryengritësi që luftoi për Shqipërinë etnike

/ 13 minuta lexim

Teksti, muzika dhe interpretimi : Demir Krasniqi –

Kënga e parë :

Mbarë fshatarët e Uglarit e duan pjesë të historisë –
Figurën e Rrustem Behlulit, luftëtarit të lirisë !
Kryengritësi që luftoi për Shqipërinë tonë etnike –
Për t’ shpëtuar popullin shqiptarë prej forcave t’ errëta çetnike !

Kushtrimi i Rrustem Behlulit, kishte porosi të mbarë –
Për te , mburreshin mbarë familja, lindë e rritë n’ fshatin Uglar !
N’ rreth t’ Gjilanit ai vepronte, trim i paepur shqiptarë –
Puna e tij kishte ndikuar, që të ketë shumë vullnetarë !…

N’ Rekë t’ Raincës, më 19 Shtator 1944 –
Të vrasin mbi 100 partizanë – çetnikë me trimëri edhe me hatër,
Të Aradhes XVI-të Maqedonase, që në ta hak kishin nxjerrë
Dhe i kishin zënën robër edhe 206 të tjerë !…

Dhe një ditë në këmbë u ngritën një grup serbësh gjakatarë –
U rikthyen n’ fshatin Uglar, për t’u hakmarrë mbi shqiptarë !
E morën Rrustem Behlulin dhe e lidhën për një lisi –
Mizorisht për tmerr e therën, atë shqiptar burrë trim prej fisi !

“Baba Rrustë, ai burrë i ndjerë, sa ish gjallë shumë mirë e dinte –
Nga serbët kasapë çetnikë – për shqiptarë çka mund të vinte !
Gjithë natën kishte qëndruar me shpinë t’ kthyer kah oxhaku –
Gjumë në sy nuk kishte vën , mos t’ vijnë serbët për ta marrë hakun ?!

Të nesërmen herët para sabahut, pesë çetnikë kishin ardhur prej Pasjanit –
Kishin hyrë në fshat t’ shqiptarit, me i tmerrua banorët e Uglarit !
Fillimisht kishin plaçkitur dyqanin që kanë kërkuar –
Pesë kuaj me mall t’ plaçkitur, me thasë i kishin ngarkuar !

Më pas babën tonë Rrustemin, ata e kishin kidnapuar –
N’ mjete t’ forta e kishin lidhur edhe e kishin ftilluar !
Babën Rrustë ashtu të lidhur, drejt Pasjanit e kishin drejtuar “ –
Kështu nipi i Rrustës – Ismeti, me lot neve na ka treguar !

Banorët e fshatit Uglar, si të vjetër, si të rinj –
Kërkojnë që një rrugë e fshatit, ta mbajë sot emrin e tij !
Emrin e Rrustem Behlulit, në Uglar me shqiptari –
Do ta mbajë gjithmonë një rrugë, me respekt e krenari !

Emri i Rrustem Behlulit, trimit tonë nga këto male –
Nuk u trajtua kurrë si duhet nga institucionet komunale !
Por, fshatarët e Uglarit, në çdo kohë do të këmbëngulin –
Për Figurën madhështore t’ historisë – për Rrustem Behlulin !

Biri i Rrustës, djalë Ismeti, flet krenarë edhe guximshëm :
“Baba ynë Rrustem Behluli, ka qenë burrë aq i fuqishëm,
Sa lisat i ka bartur në çdo kohë nga mali i tij –
Ata me gjithë degë i sillte dhe i binte në shtëpi !”

Kryengritësit tanë shqiptarë, asnjëherë nuk janë pajtuar –
Që n’ troje t’ veta etnike, nën këmbë t’ huaj t’ rrojnë të robëruar !
Për çlirimin nga të huajt, ata gjithmonë kanë luftuar –
Dhe deri në frymë të fundit, të paepur kanë qëndruar !

I këtillë ka qenë gjithmonë edhe trimi luftëtarë –
Rrustem Behluli si shqiponjë, lindë e rritë n’ fshatin Uglar !
Lindë e rritë n’ fshatin Uglar, të Komunës së Gjilanit –
Që kurrë nuk kursente jetën për liri të vatanit !

Trimi i madh Rrustem Behluli, ishte luftëtarë prej fisi –
Partizanët ia morën shpirtin, të lidhur n’ hekura për një lisi !
Ishte Dimri i vitit 1944 –
Vullnetarët trima shqiptarë, po luftonin t’ gjithë me hatër !

Po bënte acar i madh nëpër malet e kësaj ane –
Të mbushura plotë me çetnikë dhe aradhe partizane !
Tagrin e viteve të sundimit t’ Italisë, donin me e marrë –
Nëpër fshatra t’ Karadakut dhe n’ luginë t’ lumit Moravë !

Plaku i zgjuar Isa Mehmeti, mbi 85 vjeçar –
Shumë vështirë e kujton hyrjen e partizanëve në Uglar !
Uglari shtatë kilometra është në lindje të Gjilanit –
Adhurues i flakët në vepra është për mbrojtje të vatanit !

Kujton tmerrin që përjetuan t’ gjithë fshatarët e Uglarit –
Nga çetniko – partizanët ardhur nga fshati i Pasjanit !
Ata e rrethuan Uglarin, skaj me skaj nga t’ katër anët –
Dhe kërkonin nga shqiptarët, menjëherë t’ ua dorëzojnë armët !

“Tri qerre me pushkë janë mbushur, nëpër shpija rend me rend –
Janë dërguar në Pasjan, janë strehua të gjitha n’ vend !
Së bashku me mbi 50 burra, që të gjithë t’ fshatit Uglar –
Që i morën çetnikët peng, veç pse qenë ata shqiptarë !

Ata të gjithë përfunduan në një xhami të Preshevës –
Dhe nga vdekja të gjithë shpëtuan duke iu falë Abdullah Preshevës !
Se për ndryshe, asnjë i gjallë nga ky akt nuk do t’ shpëtonte –
Kështu plaku Isa Mehmeti, nëpër oda gjithmonë na tregonte !

Partizanët dhe çetnikët t’ gjithë prej fshatit të Pasjanit ,
Për rrethimin dhe çarmatimin e gjithë fshatit të Uglarit –
Pretekst kishin arrestimin e luftëtarit Rrustem Behlulit ,
Që në kohën e Italisë , kishte zemër me fuqi t’ gurit !

Gjatë kohës së njohur n’ popull si “Koha e Shqipërisë” –
Ishte kryetar katundi , zoti i pushkës dhe trimërisë !
Rrusta , mbahet n’ mend n’ katund , prej të parit dhe të mbramit –
Që ka dhanë kontribut shumë , n’ kohën e faljes namazit t’ Bajramit !

Kishte hyrë me bombë në dorë , u kishte thënë :”O fshatarë :
Nga kjo bombë do t’ digjemi sot , të gjithë ne çka jem shqiptarë !
Apo , do të shkojmë të gjithë të luftojmë në Rekë t’ Raincës –
Për t’ ia mbrojtur me gjak kufirin e nënës Shqipëri Etnikës !”

Kushtrimi i Rrustem Behlulit , u hap shpejt porsi rrufe –
Që vullnetarët e parë shqiptarë të mbërrinin në betejë !
Në Rekë të Raincës, të gjithë shkuan në luftë me hatër ,
Ku më 19 Shtator 1944 …

Aty u vranë përmbi 100 partizanë serbo – çetnik ,
T’ Aradhes XVI-të Maqedonase , që nuk lanë kund një armik !
Atë ditë , aty u zunë robër edhe 206 të tjerë –
Por, Rrustës nuk ia harrojnë këtë masakër , serbët e mjerë !

“ E patën lutur të gjithë , t’ largohet nga fshati Uglar –
Sepse serbët do të kthehen , bacën Rrustem për ta vrarë !
Porse kurrë baca Rrustem , lutje nuk kishte pranuar –
Prej shtëpisë s’ vet dhe katundi , i gjallë për t’u larguar !

Kishte thënë se popullit tim, unë do t’i bëhem kurban –
Katundin me gra n’ duar t’ serbëve – kurrë nuk mundëm me e lanë !”
Të njëjtat kujtime i ka edhe Ismet Rrahman Behluli –
Nipi i Rrustës , që gjyshi i vet – mentë e shëndosha n’ kokë ia nguli !

“Gjyshi i Rrustës e kishte ditë – nga serbët çka mund me pritë –
Kurrë me fjet në gjumë nuk binte – me pritë dritë e me pritë ditë !
Ai kishte qëndruar i zgjuar , tërë natën në ballë konaku –
I kthyer me shpinë në mbrojtje , para zjarrit kah oxhaku !

Tërë natën nuk kishte vënë asnjë kokërr gjumë në sy –
Duke pritur t’ ziun armikun , n’ derë t’ shtëpisë kur donë me hy !
Të nesërmen herët kishin ardhur pesë çetnikë t’ fshatit t’ Pasjanit –
Fillimisht kishin plaçkitur atë dyqanin e Uglarit !

Pesë kuaj mallra me thasë , ata i kishin ngarkuar –
Për Pasjan nëpër familje t’ gjithëve iu kishin dërguar !
Pastaj kishin marrë Rrustemin , n’ zinxhirë t’ lidhur prej Uglarit –
Ishin nisë për t’ ia bërë tmerrin , duke shkuar drejt Pasjanit !”

Ai Rrustem Behluli ishte burrë shtatshkurtër dhe i ndjeshëm ,
Por, ishte me gjoks të gjerë edhe n’ trup shumë i fuqishëm !
“ Aq fuqi kishte Rrustemi , sa lisat nga mali i tij –
I ka bartur me gjithë degë dhe i ka sjellë deri n’ shtëpi !”

Eco Higjiena

Serbët e kishin bartur Rrustën , deri n’ Pasjan në fund katundi –
Atje poshtë në një lug mali , jetës së tij po i vinte fundi !
Në trekëndëshin mes tri fshatrave Uglar – Velekincë – Pasjan –
Brinjë dy dardhave e kishin lidhur për një lisi , atë kurban !

Aty, Rrusta do të therët nga serbët e kësaj anës –
Të cilët n’ trupin e tij , po bënin lojë të satanës !
Barinjtë e fshatrave kishin dëgjuar jehun e zërit të një burri –
Që po pritej si kurban , me zemër të fortë si guri !

Këtu masakra e Gjilanit , do të sjell gjakderdhje e tmerr –
Do të nisë për t’ ua marrë jetën edhe tetë mijë burrave tjerë !
Nga partizanët – çetnikët serbë , që kishin gënjyer se po sillnin lirinë –
Mbi banorë vendorë shqiptarë , tmerrësisht do t’ sillnin kërdinë !

“ Sa herë asaj rruge t’ shkretë , me babanë tim ia kemi mësy –
Babai im, ndalej te lisi dhe m’ tregonte me lot në sy !…
Se në atë lendinë t’ përpushtë , ishte varri i babës Rrustë –
Kujtimet e babait tim, mua më zinin fare ngushtë !”

Trim Rrustem Behluli , ishte me zemër të gjerë malësore –
Për shkaqe e rrethana t’ njohura vendore edhe qendrore ,
Padrejtësisht ka ngelur i anatemuar nga historia prore ,
Qysh se nga fillimi dhe pas Luftës së Dytë Botërore !

Duke qenë i orientuar n’ grup të forcave shqiptare ,
Që kanë pasur për qëllim t’ ruanin trojet kombëtare –
Mbi çdo pëllëmbë n’ trojet etnike t’ ia sjellin popullit lirinë
Dhe bashkimin e gjithë trungjeve të atdheut me Shqipërinë !

Rrusta , jo vetëm që ka reflektuar në ngritjen e vetëdijes kombëtare ,
Por, njëkohësisht edhe në rëndësinë e mbrojtjes së tokave shqiptare !
Nga ripushtimi serbo – jugosllav më 1944 ,
Trimat shqiptarë kanë derdhë gjak dhe kanë shkua n’ luftë me hatër !

N’ historiografinë shqiptare , në periudhën e komunizmit –
Për ngjarje e personalitete shqiptare kanë shkruar burrat e heroizmit ,
Që kanë përfaqësuar interesat kombëtare shqiptare ,
Luftën për liri e bashkim me Shqipërinë amtare !

Gjatë Luftës së Dytë Botërore , kudo flitet , kudo thuhet –
Ka qenë rreptësishtë e ndaluar , që të flitet e të shkruhet !
Gjenerata e historianëve t’ Anamoravës shkruante prore –
Në periudhën e gjerë pas Luftës së Dytë Botërore !

Për shkak të rrethanave politike dhe sistemit komunist të aprovuar ,
Deri në vitet e 90-ta ka qenë e shtrënguar dhe e detyruar –
Të heshtën disa personalitete dhe ngjarje historike prore ,
Nga trevat shqiptare – gjatë Luftës së Dytë Botërore !

Pas rënies së komunizmit dhe pas luftës së fundit të Kosovës –
Nga historianët e Anamoravës , janë bërë përpjekje serioze !
Ata me kërkimet dhe hulumtimet e tyre shkencore –
Kanë sjellë rezultate të konsiderueshme prore !

Për historiografinë e kësaj treve të popullsisë etnike –
Janë shkruar ngjarje të mëdha dhe figura heroike !
Janë shtruar t’ gjitha rrugët për shumë hulumtime ,
Studime të mëtejme , ndriçime dhe publikime !

Për të hedhur dritë mbi ngjarje dhe personalitete historike –
Është e domosdoshme t’ hulumtohet nëpër arkiva publike !
Është e nevojshme përkrahja përkatëse institucionale –
Përfshirë ato komunale dhe profesionale !

Kënga e dytë :
Rrustem Behluli – veprimtar i çështjes kombëtare shqiptare

Rrustem Behluli – burrë përparimtar ,
Ishte lindë e rritë në fshatin Uglar !
Veprimtar i hershëm i çështjes kombëtare –
Nga rrethi i Gjilanit , për mbrojtjen Shqiptare !

Trim Rrustem Behluli , n’ Kohë të Italisë ,
E njohur në popull, si “Koha e Shqypnisë” ,
Ishte Kryetar i fshatit Uglar –
Nderonte Gjilanin mirë edhe mbarë !

Rrustem Behluli , në çdo vend –
Përgjithmonë do t’ mbahet mend !
Në Uglar dhe n’ rreth t’ Gjilanit –
N’ Kohë të Faljes së Bajramit !

Me bombë n’ dorë kishte hy n’ xhami
Dhe u kishte thënë fshatarëve pleq e axhami –
Do të digjemi sot , nga kjo bombë për Bajram ,
Apo për Atdhe , do t’ bëhemi kurban !

Do t’ shkojmë pleq e t’ rinj në Rekë të Raincës –
Për t’ ia mbrojt kufirin Shqipëri Etnikës ,
Nga forcat e errëta partizano – çetnike ,
Mos t’ na e prishin festën këto forca armike !

Thirrjes së Rrustemit , të gjithë menjëherë –
Krenarë iu përgjigjën shumë fshatarë të tjerë !
Nuk lejonin kohën që t’ iu kalojë kot –
Por donin Atdheut , që t’ i dalin Zot !

Më datën 19 Shtator 1944 –
U vranë mbi 100 partizanë – çetnikë t’ radhës maqedonase ,
Ku u zunë robër 206 të tjerë ,
Por Rrustemit , këtë nuk do t’ ia harrojnë serbët e mjerë !

E patën lutur t’ gjithë , të largohet nga fshati Uglar –
Sepse serbët do të ktheheshin – Rrustën për ta vrarë !
Por , Rrustem Behluli nuk kishte pranuar –
Nga familja dhe shtëpia – gjallë për t’u larguar !

Kishte thënë se do të bëhet “Kurban i Popullit Shqiptarë “ –
E nuk do t’i le n’ duar të serbëve , gra , fëmijë , fshatin Uglar !…
Rrustem Behluli ishte një burrë shtatshkurtër dhe i hijshëm ,
Por , me gjoks të gjerë dhe shumë i fuqishëm !

Këtë e dinin mirë serbët , se e kishin parë ,
Ata pas rrethimit të fshatit Uglar !
Ata e gjejnë Rrustemin në shtëpinë e tij të fatit
Dhe atë , e bartin deri në fund të fshatit !…

Dhe në një lug mali , në një trekëndësh e lan –
N’ mes fshatrave Uglar – Velekincë – Pasjan !
Aty, serbët e kishin lidhur Rrustën për një lisi –
Aty e masakruan mizorisht , atë shqiptar burrë fisi !

Trim Rrustem Behluli , kjo krijesë shqiptare –
I ka takuar plejadës së forcave vullnetare ,
Të luftës së Lidhjes së Dytë të Prizrenit
Dhe ka qenë i orientuar për çlirim të vendit !

Në grupin e forcave luftëtare shqiptare ,
Të cilët kanë pasur qëllim Luftën Çlirimtare ,
Të ruajnë trojet etnike e bashkimin dhe lirinë –
Me trungun e Atdheut , me Nënë Shqipërinë !

Ai, ka reflektuar ngritjen e vetëdijes kombëtare
Dhe rëndësinë e mbrojtjes së tokave Shqiptare –
Nga ripushtimi serbo – jugosllavë , që luftoi me hatër ,
Në vitin Njëmijë e nëntëqind e dyzet e katër !

Gjilan, më 19. 12. 2019.

Demir KRASNIQI