Dukja dhe performanca e presidentes së Republikës së Kosovës, Atifete Jahjaga, që nga emërimi i saj e deri më tashti, komentohet më shumë se shumë në grupe të vogla njerëzish, nëpër tavolina të kafeneve, nëpër ndeja të ndryshme, por jo shumë edhe në medie. Gati se i pashmangshëm është moskomentimi i të folurit të saj, që shumëkush e quan si një recitim të keq.
Ndoshta pikërisht për këtë arsye ajo ka zgjedhur një mënyrë më hermetike për komunikim me popullin, atë të komunikatave, e më pas për t’u çliruar nga pak deri te paraqitja me fjalime publike. Shumë prej nesh e mbajnë në mend se si presidentja e vendit Jahjaga, përgjatë leximit të një komunikate, ka lexuar edhe fjalën “vazhdon”, që ka nënkuptuar se vazhdon fjalimi edhe në faqen tjetër, pa pasur vëmendjen në përmbajtjen e fjalëve të saj se çfarë po i drejton popullit të saj. Por kjo s’është gafa e saj e vetme, ato i ka pasur me bollëk.
Pos kësaj, përmbajtja e fjalimeve të saj ka dalë të jetë edhe anemike. Presidenca asnjëherë nuk ka folua a komentuar për gabimet gjatë paraqitjeve të kreut të saj. Është i madh numri i personaliteteve politike, në rajon, e në botë që i nënshtrohen kurseve të veçanta për paraqitje publike, sidomos kur kemi të bëjmë me të parin e vendit.
Defektet e Jahjagës
Por jo të gjithë kanë pasur guxim të flasin për figurën e presidentes, për dukjen e saj, për glamurin e saj perëndimor apo oriental, për aksesorët e shumtë që për ndonjë trajnuese perëndimore pikërisht aksesorët do të vlerësoheshin të ekzagjeruar, sepse humb vëmendjen e opinionit duke e fokusuar te paraqitja e jashtme, për kostumet e saj, qëndrimin e saj, reflektimin e energjisë pozitive apo negative e deri te mënyra e të folurit në publik.
Një gjuhëtar, që nuk deshi t’i dilte emri në gazetë, gjuhën e presidentes Jahjaga e ka adresuar deri te një gabim me thellësi të mëdha, që, sipas tij, fillimisht do të duhej të shihej se cilin mësues, apo mësuese e ka pasur Jahjaga në klasë të parë, që ka lënë kaq shumë defekte në mënyrën e paraqitjes së saj në publik. Ndërkaq, një tjetër gjuhëtare ka thënë se problemet te Jahjaga janë shumë më të thella se sa mënyra e të folurit, gjë që, vështirë se mund të evitohen, për shkak të pjekurisë së këtij defekti bashkë me moshën e saj.
E një tjetër, që tashmë presidenten Jahjaga po e konsideronte si mike, për faktin se kishte pirë kafe një dy tri herë në njërën nga kafenetë e Prishtinës, është shprehur se nivelin e presidentes e dinë të gjithë kosovarët, por, sipas tij, nuk është e hijshme të flitet publikisht për të, pasi që, akoma e ka shijen e kafesë që ka pirë me të, që tashmë publicisti e gjuhëtari X po llogariste se presidenten e vendit e ka mike.
Por jo të gjithë kanë pasur qime në gjuhë për fenomenin Jahjaga.
Profesori Agim Vinca, paraqitjen e Jahjagës, pikërisht të folurën e saj e ka rrumbullakuar me një mendim, se në përgjithësi reflekton të jetë e kujdesshme, jo bindëse dhe që duket sikur po reciton. “Performanca e saj në përgjithësi është e kujdesshme, por jo e bindshme. Duket sikur reciton. Politikanët tanë duhet të ndjekin kurse gjuhësore te njohësit më të mirë të gjuhës shqipe”, ka thënë Vinca, i cili, nga krejt paraqitjet e presidentes Jahjaga në opinion, ajo që e ka irrituar më së shumti ka qenë me rastin e rivarrimit të Mbretit Zog. “Fjalimi i presidentes së Kosovës në rivarrimin e mbretit Zog ka qenë problematik nga pikëpamja e përmbajtjes; me formulime dhe vlerësime historikisht të paqëndrueshme. Me një fjalë ishte i gabuar”, ka thënë Vinca.
Por, sipas tij, jo vetëm presidentja Jahjaga, por të gjithë politikanët tanë lënë shumë për të dëshiruar në aspektin gjuhësor. “Me fare pak përjashtime, gjuha e tyre është e varfër, e pakultivuar, me gabime të shumta logjike, gramatikore e në shqiptim. Shumica e politikanëve tanë, përfshirë edhe ata që mbajnë postet më të larta shtetërore, në paraqitjet e tyre publike gabojnë rregullisht, ndonjëri syresh nuk e respekton gjuhën standarde, por flet një gjuhë gjysmëdialektore, gjë që nuk tingëllon mirë në veshët e dëgjuesve dhe shikuesve të kultivuar e me kulturë gjuhësore”, ka thënë Vinca. Sipas tij, fjalimet dhe referatet e tyre i shkruajnë zakonisht të tjerët, por, Vinca thotë se njeriu, politikani që ka integritet politik e moral do të duhej, megjithatë, t’ua japë atyre vulën e vet.
Presidentja reciton si një filloriste
Kurse Shkumbin Istrefi, që jep lëndën e diksionit në Fakultetin e Arteve në Prishtinë, paraqitjen e Jahjagës nëpërmjet leximit e vlerëson të jetë i barabartë me të një nxënëseje. “Me keqardhje më duhet të them se shpeshherë reflekton si një nxënëse e cila reciton vargje nga poezitë romantike shqiptare”, ka thënë Istrefi.
Ai më pas, duke u bazuar në përvojën e tij ka thënë se presidentja Jahjaga është fytyrë publike që i mungon karizma. “Ajo që nga fillimi është pozicionuar para publikut si personalitet modest dhe rrjedhimisht edhe paraqitjet e saj në publik reflektojnë një person të rëndomtë, një person jo bindës për pozitën që ka, jo karizmatik”, ka thënë Istrefi.
Por edhe për profesorin e lëndës së diksionit jo vetëm presidentja Jahjaga, por shumica e politikanëve nuk i japin rëndësinë e duhur paraqitjeve të tyre në publik: si në përmbajtjen e asaj çka thonë ashtu edhe në formën e komunikimit të asaj përmbajtjeje. “Çdo prononcim i personave me funksione politike, bile edhe në raste solemne (kur lejohet një komunikim më i lirshëm dhe me sharm), duhet të ketë një retorikë të fokusuar si në aspektin përmbajtësor ashtu edhe të formës. Sa më i lartë funksioni, aq më me përgjegjësi është komunikimi me publikun”, ka thënë Istrefi.
Ai më pas, në këndvështrimin e tij, se nëse paraqet siguri presidentja e vendit nëpërmjet asaj çfarë thotë, ka thënë se e vetmja siguri që mund të nënkuptohet nga fjalimet e saj është siguria që ajo e do sinqerisht popullin dhe vendin e vet. “Por kjo nuk mjafton për një president, sepse popullin dhe vendin e do secili prej nesh. Mendoj se retorika e një presidenti do të duhej të reflektonte një personalitet më vizionar dhe më të vendosur në realizimin e mirëqenies së popullit të tij, personalitet të fuqishëm, mbipartiak, mbi interesat vetjake, personalitet me te cilin mund te krenohet populli…”, ka thënë Istrefi.
Nga krejt përvoja e tij si profesor i diksionit ai ka rrëfyer për gazetën se deri më tashti asnjëri nga politikanët e vendit nuk ka bërë ndonjë kërkesë për një orë mësimi që do t’i bënte më të rregullt me fjalimet e tyre.
Ndërkaq, sa u përket kostumeve të saj dhe përkimit të tyre me pozitën e saj, kanë hezituar të flasin dizajnerët me emër të vendit, kurse për grimin, grimerja e mirënjohur, Sellma Kasumoviq, ka thënë se grimi i presidentes nuk është në proporcion me pozitën e saj, duke i dhënë vërejtjet në nuancat e mbyllura që përdor presidentja në hijezimin e syve dhe në grimin e saj në përgjithësi.(zeri)
