Monografi që shpërfaq aktivitete bamirëse të një kohe të pakohë

Vështrim nga Bilall Maliqi – (Hasan Emërllahu, Sadik Sadiku, “Kronikë e një kohe (1989-1990) Lugina gjithçka për Kosovën” (Monografi), sh. “Lena” Prishtinë, 2021, fq. 428).

Kur bëhet fjalë për humanizëm, në forma të ndryshme, atëherë atë e gjenë te shqiptarët, dhe atë e gjenë një humanizëm material e shpirtëror , sepse populli ynë është i tillë, nuk kursen për t’i ndihmuar vëllait, fqiut e deri në një gjerësi edhe më të madhe. Por për t’i ndihmuar dikujt duhet të jenë njerëzit që punojnë në këtë drejtim në organizimin e aspekteve humanitare që nga tubimi i mjeteve materiale, gjësendeve ushqimore e deri te destinacioni i tyre nëpër vendet përkatëse.

Lugina e Preshevës gjithmonë ka qenë solidare sa i përket këtyre organizimeve humanitare, duke e ndarë edhe kafshatën e bukës me vëllezërit të një gjuhe e gjaku, vëllezërve nga Kosova, e që ky vërshim i “revolucionit” humanitar ka ndodhur në kohët më të vështira për vëllezërit kosovarë, të cilët përveç represionit serbë, dëbimit nga puna e punëtorëve, mbylljen e shkollave, kishin telashe financiare dhe ishin buzë katastrofës humanitare.

Thuhet në popull se “Miku, mik e, vëllai, vëlla, shihet në kohë të vështira”, kjo u pa vetëm në atë kohë të pakohë, e sidomos gjatë periudhës (1989-1999), ku shqiptarët e Luginës u mobilizuan në masë shumë të madhe për t’u ndihmuar shqiptarëve matanë kufirit, përmes Shoqatës humanitare “Nënë Tereza”, ku si organizatë bamirëse e humanitare ka tubuar material ushqimorë me kamionë të shumtë dhe këto ndihma ishin shumë të shpeshta, megjithëse kishin edhe pengesa të shumta nga policia serbe e asaj kohe, e cila kishte nën vëzhgim edhe aktivistët humanitarë që vepronin vullnetarisht në aksione shumë të shpeshta humanitare, e njëri nga ta është edhe vetë bashkautori i librit z. Sadik Sadiku, i cili dha një kontribut të veçantë në këtë drejtim.

Shqiptarët e Krahinës së Preshevës e ndan kafshatën e bukës me vëllezërit kosovarë, duke u ndihmuar edhe punëtorëve të dëbuar nga puna, punëtorëve arsimorë të diferencuar e të larguar nga puna, ku një përqindje të madhe, luginasit, u kanë ndihmuar në ndihma materiale.

“Atdhetarizmi dhe humanizmi bëhet me punë e jo me fjalë, kush tregohet i tillë me fjalë, është një mashtrues” (Sami Frashëri).

Me këtë thënie brilante të shkrimtarit dhe mendimtarit të madh, Sami Frashëri, lidhet i gjithë materiali, në të cilën përthekohet lënda e monografisë “Kronikë e një kohe (1989-1990) Lugina gjithçka për Kosovën” i bashkautorëve nga Rahovica e Preshevës, njëri gazetar i shquar (Hasan Emërllahu) dhe (humanistit dhe atdhetarit) Sadik Sadiku.

Brenda monografisë lexuesi i gjenë në dritën e shifrave dhe të fakteve gjithë ato aksione humanitare që janë zhvilluar në dhjetë vjetëshin e fundit të shekullit të kaluar, në të cilën autorët me një punë shumë vjeçare, mblodhën material , faksimile, dokumentacione e certifikata të shumta, të cilat mandej i kanë futur brenda këtij libri, të karakterit monografiko- humanitarë.

Kjo punë e dy bashkautorëve, të cilët i kanë parë nga dora e parë, ato ngjarje humanitare të shumta që janë zhvilluar atëbotë nga popullata shqiptare e Luginës, dhe po këta, e sidomos Sadik Sadiku, ka mbajtur shënime dhe dokumente përcjellëse ilustruese, të cilat jo vetëm që e bëjnë librin më tërheqës për lexim dhe shtjellim, por ato dokumente e faksimile, janë bindëse për lexuesit dhe ato lidhin komunikim me lexuesin, teksti me dokumentacionet e prezantuara.

Puna e dy autorëve të librit është kapitale, sepse brenda librit të tyre janë bërë punë kapitale, punë që kanë lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e atij dhjetë vjetëshi, dhe atë në aspektin humanitar, të një vendi të okupuar dhe pa asnjë trohë lirie, të lënë pasdore, të përvuajtur e të shkelur dhe kjo është një meritë e pakontestueshme e atyre bëmirërsve të shënuar me shkronja të arta, të shpërndarësve, të cilët shpesh ishin të kërcënuar nga policia. Por, ata i kryen punët e tyre, siç i kanë kryer edhe bëmirësit punët e tyre, të cilët ndihmuan vëllezërit e tyre të ngelur atëbotë në mëshirën e fatit.

Monografia është rregulluar konform rregullit të ndërtimit të një monografie, në të gjitha aspektet, si në aspektin teknik, përmbajtësor, por edhe në atë grafik, sepse lënda e librit është sistemuar nëpër kapitujt përkatës me fotografitë e dokumentacionet që gjenden nëpër faqet e këtij libri, e bëjnë këtë libër të qëndrueshëm për nga vlerat dhe koherentë për nga materiali që gjendet në libër.

Përveç kësaj, ky libër e ka rëndësinë tjetër, të madhe, sepse, është një libër kujtese dhe rikujtuese për të gjithë ata që kontribuuan, në forma të ndryshme, për t’i ndihmuar vëllezërit e tyre, për të ndihmuarit, të cilët duhet t’ua përcjellin brez pas brezi pasardhësve të tyre për ndihmat që u kanë dhuruar vëllezërit nga Lugina e Preshevës dhe atë në kohët më të vështira, dhe lexuesve në përgjithësi, e këto merita, padyshim se i kanë dy autorët e Monografisë, Hasan Emërllahu dhe Sadik Sadiku.

Prandaj, ky libër duhet sa më shumë të shpërndahet e të lexohet, në mënyrë që të njihen lexuesit me ato të bëma humanitare, të cilat na kanë servuar dy autorët e librit.

Shpresojmë se dy autorët e librit, do ta vazhdojnë edhe pjesën e dytë të kësaj monografie, me ato shkrime, të cilat nuk kanë mundur t’i sistemojnë, apo edhe u kanë munguar, e që ato t’i fusin në vëllimin e dytë e të bëhet Monografi gjithëpërfshirës./rajonipress/