Kapacitete të mangëta për luftim të korrupsionit të profilit të lartë, prokuroria pa ekspertë të teknologjisë informative

Grupi për Studime Juridike dhe Politike (GLPS) ka paraqitur një raport kritik mbi trajtimin e rasteve të korrupsionit nga gjyqësori i Kosovës gjatë vitit 2024.

Sipas ekspertëve, vonesat dhe dënimet e ulëta për veprat e korrupsionit, sidomos ato të profilit të lartë, minojnë besimin e qytetarëve në sistemin e drejtësisë dhe pengojnë përparimin në luftën kundër korrupsionit, raporton Ekonomia Online.

Avokati Xhevdet Smakiqi ne një intervistë per Ekonomia Online, tha se ka mangësi të mëdha në mbështetje dhe kapacitete për të luftuar korrupsionin, veçanërisht për rastet e profilit të lartë.

Ai kërkoi angazhim më të madh të shtetit për të mbështetur organet e drejtësisë në këtë fushë.

“Duhet thënë që legjislacioni penal i Kosovës për sa i përket luftës së korrupsionit, por edhe funksionimi i Agjencisë kundër Korrupsionit janë ndërtuar qe vite më parë dhe pas shpalljes së pavarësisë është intensifikuar. Edhe ligji ka qenë për kompetencat e zgjeruara për konfiskimin e pasurisë së paligjshme. Arsyet kryesore janë mosmbështetja e qeverisë për kërkesat që i ka Këshilli Gjyqësor i Kosovës dhe Këshilli Prokurorial për ndërtimin e kapaciteteve të plota për ta luftuar profilin e lartë të korrupsionit, sepse nuk mjafton të kemi vetëm prokurorë apo gjyqtarë, por duhet që të kemi edhe staf mbështetës edhe për prokurorët, edhe për gjyqtarët, kur e trajtojnë një çështje komplekse të madhe me efekt shumë të madh dhe kërkohet edhe angazhim i ekspertëve”, tha ai.Smakiqi tha gjithashtu se Prokuroria Speciale ka mungesë të ekspertëve të nevojshëm, sidomos në fushën e teknologjisë informative, duke pasur parasysh natyrën e veprave penale të korrupsionit që shpesh përfshijnë projekte të ndërlikuara dhe kërkojnë ekspertizë të thelluar për trajtimin e rasteve.

“Ne e dimë që në Prokurorinë Speciale nuk kemi ekspertë të mjaftueshëm, as të IT-së, as të teknologjisë informative, as nuk nuk kemi ekspertë të mjaftueshëm ligjorë për ta mbështetur një prokuror, sepse shumë vepra penale korruptive apo korrupsion bëhet përmes projekteve, të cilat fare nuk kanë lidhje me punën e prokurorit dhe prokurori duhet të mbështetet tek ekspertët e tij për ta trajtuar një lëndë me efikasitet dhe që të arrijë që ta bëjë përgjegjës një zyrtar të profilit të lartë”, tha Smakiqi.

Ai mendon se dështimi në trajtimin e rasteve të korrupsionit nuk ka të bëjë vetëm me hetimet dhe ngritjen e aktakuzave, por edhe me dënimet që duhet të vijnë pas këtyre proceseve.

Smakiqi është i shqetësuar që Komisioni Evropian dhe BE-ja nuk po matin vetëm hetimet dhe ngritjen e aktakuzave, por kërkojnë dënime efektive të të korruptuarve.

“Ndikojnë negativisht, për arsye se kur kemi ta zëmë shkrime në media që ka një projekt të korruptuar, atëherë edhe kur nuk kemi arrestime apo aktakuza dhe dënime përfundimtare, sepse fundi- fundit Komisioni Evropian dhe BE-ja neve si shtet aspirant për t’u anëtarësuar atje na matin me dënime efektive ndaj personave të korruptuar. Nuk na matin vetëm me hetimet apo me ngritjen e aktakuzave, por se a janë dënuar. Kur kemi një konkluzion nga BE-ja se nuk janë dënuar personat e dyshuar, atëherë dije që keni dështuar përballë standardeve që kërkohen për anëtarësimin në BE”, tha ai.

Shkaqet kryesore për dështimet në luftën kundër korrupsionit, sipas Smakiqit, janë mungesa e kapaciteteve për të hartuar aktakuza dhe për të ngritur procese të suksesshme gjyqësore, që më pas të çojnë në dënime të efektshme dhe të pranueshme për publikun.

“Shkaqet kryesor janë mosndërtimi i kapaciteteve për ta hartuar një aktakuzë të suksesshme dhe duke qenë se dështon hartimi apo ngritja e një aktakuze të suksesshme, atëherë edhe gjyqtarët mbi bazën e asaj aktakuze jo të fortë, jo të qëndrueshme, nuk mund të shqiptojnë edhe dënime efektive apo dënime të mëdha, të cilat do ta kënaqnin besimin e publikut për t’i ndjekur kryesit e veprave penale të korrupsionit, sepse korrupsioni gërryen interesin publik. Dikush, pra një grup apo një person pasurohet, ndërkohë që pëson publiku”, tha Smakiqi.