Amerikanët rikujtojnë s’e marrëveshja nuk sjell njohje, Kurtit e Osmanit u kërkohet llogari

Amerikanët thonë se aktualisht njohja e Kosovës nga Serbia, me planin franko-gjerman, është e pamundur. Ish-kryeministri Hoti akuzon Qeverinë që “katandisi” raportet me SHBA-në, aq sa zyrtarët e saj të mos i kërkojnë më Serbisë ta njohë Kosovën. Zv.kryeministri Bislimi prej kohësh e ka thënë se propozimi për normalizim të raporteve nuk e përfshin njohjen.

Amerikanët e kishin përmendur të parët se një marrëveshje mes Kosovës dhe Serbisë do të sillte njohjen e ndërsjellë të dy shteteve. Deri atëherë, Bashkimi Evropian që ndërmjetësonte dialogun, nuk e kishte pjesë të deklaratave çështjen e njohjes – fliste për normalizim.

Një fjali e një letre të presidentit amerikan Joe Biden drejtuar presidentit serb, Aleksandër Vuçiq në shkurt të 2021-s, ku thuhej se marrëveshja me Kosovën duhet të jetë e përqendruar në njohje të ndërsjellë, u bë udhërrëfyes i Qeverisë së re të Kosovës.

“Marrëveshja me njohjen në qendër”, deri së fundmi, ka qenë përgjigjja e vetme e Kryeministrit Albin Kurti dhe të pushtetarëve të tjerë nën tij. Edhe e Presidentes Vjosa Osmani, që, për letrën e Bidenit kishte thënë se kjo është një qasje që ka munguar.

“Mirëpres qëndrimin e presidentit Joe Biden në lidhje me dialogun Kosovë-Serbi. Është e qartë se rruga e vetme për dialog është marrëveshja për njohje. Një qasje që ka munguar që nga fillimi i dialogut, një qasje që duhet për përfundim të suksesshëm”, deklaroi Vjosa Osmani.

Por, po amerikanët, tani për tani nuk e shohin të mundur njohjen e ndërsjellë mes Kosovës dhe Serbisë.

Në një shkrim që shkas kishte situatën e krijuar gjatë dhjetorit në veri të Kosovës, gazetari britanik, Tim Judah, citon ambasadorin amerikan në Prishtinë, Jeffrey Hovenier se ka thënë që aktualisht njohja nuk është e mundur.

“Për fat të keq kjo nuk është e mundur aktualisht, por sfidat e sotme mund të tejkalohen. Nëse e sheh këtë marrëveshje, këtë përpjekje si hap të përkohshëm drejt asaj…atëherë ka mundësi reale”.

Ish-kryeministri Avdullah Hoti kërkon përgjegjësi nga Qeveria aktuale që SHBA-ja nuk e sheh si të mundshme aktualisht njohjen e Kosovës nga Serbia. Siç shkruan ai, “katandisja” e raporteve me Amerikën çoi në këtë pikë.

“Qeveritarët duhet t’i tregojnë popullit ku e kanë katandisur punën që e ka shtyrë SHBA-në — aleatin kryesor Kosovës — të deklarojë se nuk është koha për njohje nga Serbia”, ka shkruar Hoti të mërkurën në Facebook. “Çfarë ka ndodhur në marrëdhëniet e Kosovës me SHBA-në që njohja reciproke nuk është më në qendër?!”, pyet tutje ai.

Udhëheqja kosovare e ka përmendur gjithmonë “njohjen në qendër”. Në gjysmën e dhjetorit, kur emisari amerikan për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, vizitoi Prishtinën, u pyet se çka duhet të ketë në qendër të marrëveshjes mes Kosovës dhe Serbisë.

“Në qendër duhet të jenë integrimet evropiane për të gjitha shtetet e Ballkanit Perëndimor. Në këtë kontekst, një marrëdhënie e mirë, marrëdhënie e qëndrueshme mes të gjitha shteteve të rajonit”, ka thënë Escobar.

Ai thotë se SHBA-ja nuk ka ndryshuar qëndrim dhe se njohja reciproke duhet të ndodhë. Por edhe ai, këtë e rëndit “në fund”.

“Dhe në fund, njohja e plotë e së drejtës së të gjitha shteteve për të ekzistuar, e pavarësisë dhe sovranitetit të tyre. Pozicioni ynë nuk ka ndryshuar kurrë në këtë aspekt, që njohja duhet të ndodhë”.

Se njohja nuk vjen formalisht, bazuar edhe në planin franko-gjerman, i riemëruar si propozimi evropian, ka nisur të pranohet edhe nga zyrtarë shtetërorë.

Në tetor, kur Kurti, si rrallëherë, ishte optimist për rrugën e negociatave me Serbinë, thoshte se njohja e ndërsjellë nuk është në fund të procesit, por në qendër të tij.

“Prej 18 gushtit jemi futur në një fazë të re, sepse tema e parë ishte korniza e përgjithshme. Njohja e ndërsjellë nuk është në fund të procesit por në qendër të marrëveshjes, kjo më bënë mua optimist për muajt që kemi përpara dhe për arritjen e një marrëveshje ligjërisht detyruese”, kishte deklaruar Kryeministri në tetor, para tensioneve që vijuan muajt e mbetur të vjeshtës që shkoi.

Zëvendëskryeministri Besnik Bislimi, kur për herë të parë foli rreth planit franko-gjerman, në një paraqitje virtuale në Beograd, tha se ai më shumë i afrohet qëndrimit të Serbisë, sesa të Kosovës, pasi nuk e ka njohjen.

“Për ne është me rëndësi të ketë dokument final me njohjen reciproke në qendër. Për Serbinë është që të mos ketë dokument final e të mos ketë njohje reciproke. Prandaj nga kjo perspektivë do të thosha se propozimi franko-gjerman më shumë i afrohet pozicionit të Serbisë, sepse nuk paraqet marrëveshje finale e as s’përfshin njohje reciproke në këtë fazë”, tha Bislimi.

Pa përmendur njohje, siç ka thënë Bislimi dhe siç është parë nga rrjedhja e dokumentit në media, Kryeministri Kurti, gjatë dhe pas tensioneve në veri, deshi që negociatat me Serbinë të bazohen pikërisht te plani franko-gjerman. Ai madje ka këmbëngulur që të flitet vetëm duke marrë për bazë këtë plan, duke akuzuar Serbinë se po krijon tensione, pasi nuk e pranon këtë propozim. /Express/