25 vjet ndërmjet Luftës dhe Lirisë, një kujtim veshur me pikëllim për Shefki Salihun
RajoniPress
06:56, 4 Qershor, 2024
| 9 muaj më parë
Gjilan – ….Disa vite më vonë, Ne, Brezi i 1968-es, që po plakeshim mbase para kohës, ëndërronim Flamurin dhe Republikën e Kosovës. Dhe përpiqeshim pa kursim të hedhnim për së mbari ndonjë guralec, sa mundnim e mbërrinim, për Kështjellën e Ardhmërisë. Njëherë, një ngjarje e gëzim deri në qiell për ne, ishte dita kur u shpërndanë ndihma ardhur përtej Atlantikut – I ka dërguar Kenedi…?! Kenedi i ka dërgue prej Amerikes, thuheshin fjalë pleqërishte si me dro e me gjysmë zëri. Frika ishte ngulitur e mbërthyer në asht e rrashtë.
Me Shefki Salihun (22.2. 1950-3.6.1999) dëshmor i lirisë patëm nisur bashkërisht për një ditë mësimin e Abetares. Ishte viti 1957.
Në Vërbicë të Zhegocit, atëbotë, mësimet mbaheshin në Mejtepin e fshatit, një muranë e rezbitur që mezi mbahej në këmbë. Kishte një hajat me pamje trishtuese ngjitur me varrezat e lagjes. Përpara i rrinin si rojë besnike dy shtylla të drunjta krejt të shkallmuara. Ishte një ngrehinë, si edhe xhamia përballë, që nga kohë e Turqisë bërë nga mjeshtër dibranë. Thoshin që shkolla nuk mundi të bëhej sa zgjati ajo kohë e lumnueme që i thoshin, si betim e përmallim, “Tri Ditë Shqipni”.
Malësia e Zhegocit rrethuar e ngjitur me katundet në zemër e përreth: Bresalc, Ponesh, Llabjan, Honroc, Sllovi, Akllap, Kishnapolë, Sllakoc e Gadime, e njohur që herët si një trevë epike e fort e izoluar nga bota, madje edhe e harruar nga Zoti. Gjithandej u lindën, u rritën e dhanë jetën shumë dëshmorë e martirë për lirinë e Kosovës. Gjithandej në Malësinë e Zhegocit konakë e strehë, bukë e kripë e besë shqiptare kanë gjetur kurdo e kushdo që ka mësy, mendu e ndihmu Lirinë e mbarësinë e Atdheut.
Kur kujtesa ftillëzohet përtej gjysmë shekulli e më shumë, pasqyra e mendjes pikas e shenjezon pashmangshëm mësimet e para të Abetares. Ato që kishin nisur për një ditë e për një vit ngjitur bashkë.
Gjithçka rrumbullakohet e ndriçohet si përkujtesë me shumë histori e dhembshuri. Një ndejë rasti, ndërkohë vitesh, me të birin e dëshmorit(Shefkiu ka lënë katër pasardhës: Fetahun, Sanijen, Bekimin, Amirin) përfytyrimi të rikthen në ditët e fëmijërisë së dëshmorit dhe Brezit të tij. Më pyeste shpeshherë Shefkiu, në kapërcyell vitesh, për punët e shkollës, të nxënësve; kujtonim 17 Lagjet e Verbicës, të gjithë atë brez me të cilin kishim tretur katër vjetët e shkollës.
Ai kishte provuar e shijuar edhe jetën në kurbet, por ardhmërinë e ëndërronte dhe e donte në vendlindje. Punonte për të mbijetuar me djersën e ballit si gjithë idealistët e pathyeshëm të asaj kohe. Përpiqej të ndihmojë të tjerët por kurrë nuk ankohej për vete dhe rëndesat gjithfarëshe që e kishin mbështjellë e shtrënguar jetën me shumë zezona. Nuk pati mundësi të vazhdojë mësimet më tutje. Ishin kohë të pa kohë. Katër vjet sa ndoqëm mësimet në shkollën e Vërbicës, njëherë, një ngjarje e gëzim deri në qiell për ne, ishte dita kur u shpërndanë ndihma ardhur përtej Atlantikut.
- I ka dërguar Kenedi…?!
Kenedi i ka dërgue prej Amerikes, thuheshin fjalë pleqërishte si me dro e me gjysmë zëri. - Ishin ushqime, mbyllur me kuti të llamarines ngjyrë të zezë ndërsa me germa vezullore, si të artëzuara spikatej me të mëdha MADE OF AMERIKA. Më vonë, shumë vonë e patëm kuptuar se ishin dërgesa ndihmash që atë kohë vinin me bekimin e Gjon F. Kenedi, atëherë president i Shteteve të Bashkuara të Amerikës.
Një mall e brengë e ruante përmallshëm Shefkiu që nuk mundi të vazhdojë shkollimin. Ashtu si gjithnjë ai brez që si fëmijë, mbaj mend, patëm punuar edhe punë angarie (vullnetar me zor, i thoshin…!), bashkë me prindër, për ndërtimin e rrugës Prishtinë – Gjilan. Ishim brezi i këngëve të mjerimit e vajtimit. Ndoshta gjysma prej nesh nuk kishim as Abetare. Mësonim me ndonjë libër a fletore prej e nga njëri – tjetri. Fletët e Abetarës ujiteshin shpesh me lot dëshpërimi. Veshmbathja jone e tëra ishte e bërë me vek e kerrabza dore. Ka ndodhur jo njëherë që grumbuj nxënësish të hynim në Shtëpinë e Shefkiut kur moti sillte rrebeshe shiu. Një bukë mbrume pjekur në qerep nga dora e Nënës së Shefkiut (Loke Sabilja ) e ndanim pjesë – pjesë dhe shuanim urinë. Shtëpia e Shefkiut ishte strehë e shkollë e dytë për ne që i kishim shtëpitë larg – larg në skaj të katundit.
Ne, brezi që mbaruam katër klasë në Shkollën-Mejtep, shpesh kujtonim fundvitin shkollor kur prindërit sillnin sado pak ushqime për të shënuar e festuar mbarimin e vitit shkollor. Me këtë frymë bamirësie e njerëzie po rriteshim ndërsa libër e bibliotekë kishim ndonjë këngë me çifteli e sharki. Në Oden e moçme të Familjes së Shefkiut rrinte varur në mur çiftelia. Dëgjoheshin këngë që më shumë ishin vaje burrash dhe bënin historinë. Një kohë Shefkiu punoi në Janjevë, në Uzinën metalike e ndërsa tutje, në Minierën e Kizhnicës, punonin disa minatorë nga Vërbica . Ata ishin luajt e nëntokës, si i quanin atëherë dhe më vonë e deri sot. Ishin njerëzit që e nxirrnin e fitonin bukën e gojës shtatë pashë nën tokë. Njëherë mësuesi na foli për Fan S. Nolin. - Ka vdek Noli, njeri shumë i ditur. Në Amerikë ka vdekur , shqiptoi me dhembje mësuesi Rahim Pushkolli. Na ka pas përmend, më kujtohet, edhe Shtjefën Gjeçovin. Për herë të parë po dëgjonim për rilindësin e madh e që e kishim fare afër me gjeografi e fqinjësi. Pleqtë tanë dhe të rrethinës pazarin dhe gjallërinë e lidhnin nyje përherë me Janjevën e Gjeçovit. Në tetëvjeçaren e Bresalcit, ata që patën fatin të vazhdojnë mësimet, gjysma e me tëpër e lëndëve mësoheshin serbisht e rusisht. Abetarja shqipe, që aq shume e donte Shefkiu, kishte përpara një kodër pengesash. Ne nxënësit, fëmijë e axhaminj të ndrojtur të prindërve të rënë për tokë nga idarja e dynjallëku, nuk guxonim të pyesnim mësuesin nëse do të vinin prapë kuti me ndihma nga Amerika. Deri vonë i kemi pas ruajtur ato kuti bashkë me këshillat e porositë e pleqve që aq përmallshëm e kujtonin atë kohë të lumnueshme që i thoshin “Tri Ditë Shipni”. E donin shkollën si sytë e ballit. Në te shihnin shpresën e lirisë dhe ardhmërisë.
Më 3 qershor 1999 Shefkiun e vranë policia okupatore serbe mizorisht e me tortura deri në vdekje. I vëllau i tij Salihu i mbijetoi torturave në saje të ndihmës së Zotit dhe mjekes Teuta Hadri.
Shefki Fetah Salihu i rritur dhe i burrëruar para kohe me këngët e tregimet e lashta për Mujo e Halilin, Gjergj Elez Alinë, Skënderbeun e Isa Boletinin pati Odën dhe traditën e pastër shqiptare. E vranë me tortura, mizori e barbari armiqtë gjakatarë serbë sepse kishin parë e lexuar shpirtin e madh të burrit të fortë e të pathyeshëm që punoi e luftoi pa ndalur për lirinë dhe ardhmërinë e Kosovës./sabri beqiri/rajonipress/
