Legalizimi i rrugëve për në kurbet – skenar i RSFJ-së

Nga Demir Krasniqi – Përpjekjet dhe elaboratet serbo – sllave , për ta realizuar spastrimin etnik të shqiptarëve nga trojet e tyre etnike , nuk pushuan kurrë , por as nuk u realizuan kurrë në tërësi !

Ato filluan me shpërnguljet për në Turqi , pastaj vazhduan migrimet fshat – qytet , për të promovuar edhe një elaborat tjetër të shpërnguljeve , por tani në një drejtim tjetër “më modern” – për në vendet evropiane !

Ishte fundi i viteve të 60-ta , kur rinia shqiptare unanimisht ua kishte mësyrë shkollave dhe fakulteteve , për t’u arsimuar dhe për të dalë njëherë e përgjithmonë nga gëzhojat e prapambetjeve shekullore !

Viti 1968, ishte viti i demonstratave studentore gjithandej Kosovës , ku për herë të parë rinia shqiptare i kërkon të drejtat e veta legjitime : Kushtetutën, Republikën, Flamurin Kombëtarë , Universitetin …etj.

Disa prej këtyre kërkesave , pas shumë gjakderdhjesh e burgosjesh , u realizuan . Pra , u legalizua Flamuri Kombëtar Shqiptar dhe më 15 Shkurt 1970 , u legalizua edhe Universiteti i Prishtinës .

Regjimi i egër pushtues serbo – jugosllav , duke i parë mirë këto tendenca të shqiptarëve të shkolluar , nuk rrinte duarkryq !

Ata e shfrytëzuan në mënyrë perfide varfërinë, papunësinë dhe kushtet shumë të rënda ekonomike , për ta “zbutur zemrën ndaj shqiptarëve “, për “t’ iu dalë në ndihmë humanitare” dhe për “të menduar për fatin e ardhmërisë së tyre më të ndritur”, duke ua hapur dyert e punësimit për në vendet evropiane !

Për këtë qëllim, qeveria serbo – jugosllave , kishte lidhur një marrëveshje me disa shtete evropiane , ndër të cilat printe Gjermania , për t’ua dërguar një numër të madh punëtorësh – krahu , të cilët përbëheshin kryesisht nga shqiptarët !

Kjo kategori e punëtorëve , përbëhej kryesisht prej njerëzve të varfër, të papunësuar, të pa shkolluar dhe shumica prej tyre edhe të pa martuar !

Ky vlug i madh për të shkuar në Gjermani e vende të tjera të Evropës, mori hov gjatë fundit të viteve të 60-ta dhe fillimi i viteve të 70-ta .

Me hapjen e kësaj “dere për në Evropë” , rinia dhe popullata e pa punë shqiptare , filloi të ëndërronte ditë e natë , se si ta merrte këtë rrugë të pa kthim ?!

Shtëpitë nisen të zbrazën . Familjet nisen të vetmohen . Malli dhe vetmia sa vinin e shtoheshin .

Pasojat nga kjo shkuarje e rinisë sonë në kurbet , ishin të pa parashikueshme si për ata personalisht, si për familjet e tyre, si për vendlindjen , ashtu edhe për atdheun dhe të ardhmen e tyre !

Dita – ditës , po zbrazej Kosova . Dita-ditës po mbeteshin vetëm prindërit e moshuar dhe të vetmuar nëpër shtëpitë e tyre, pa krahun e punës dhe pa ndihmën e askujt!

Prindërit e vetmuar dhe të moshuar , mbetën që të kujdesën për shtëpitë e tyre, arat, livadhet , bagëtinë , bujqësinë, tregtinë ,kopshtarinë, pemëtarinë, shkuarjen në mullinj për të siguruar kafshatën e gojës , e çka jo tjetër ?!

Kurbetçinjtë , të cilët i kishin lanë në shtëpi gruan dhe fëmijët e tyre, nën përkujdesjen e prindërve – pleq , filluan të përjetojnë probleme ndër më të ndryshmet , qoftë në shkollimin dhe edukimin e fëmijëve të tyre , qoftë edhe me problemet martesore!

Kishte shumë të rinj të sapo martuar , të cilët i lenin gruan dhe fëmijët e tyre nën përkujdesjen e prindërve të tyre – pleq, por që ata po sa shkonin nëpër metropolet e Evropës, mashtroheshin pas rrugëve të gabuara dhe i harronin për gjithmonë gratë dhe fëmijët e tyre, të cilëve nuk iu ktheheshin ma kurrë ?!

Nga këto veprime të pa matura dhe lakmitare , lindeshin shumë probleme edhe në mes të familjeve dhe miqve , të cilat jo rrallë herë përfundonin me epilog tragjik !

Në mesin e të rinjve kurbetçinj , të cilët i kishin marrë këto rrugë të gabuara , kishte të atillë që e harronin gjuhën, prindërit dhe atdheun e tyre . Ata filluan të lidhin martesa për interesa të ndryshme me femra të përkatësive tjera etnike dhe të krijonin familje meleze , pa ndonjë përcaktim kombëtarë !

Për shumë të rinj shqiptarë – kurbetçinj , edhe koha e pushimeve verore , kur po ktheheshin nëpër shtëpitë dhe vendlindjet e tyre – rrugëtimet e tyre , jo rrallë, përfundonin me fatalitet e tragjedi të pa përshkueshme !

Ndër shumë fatalitete e tragjedi të llojeve të ndryshme, nuk do të harrohet kurrë tragjedia hekurudhore në Zagreb , më 30 Gusht 1974, kur humben jetën qindra kurbetçinj shqiptarë me gra e fëmijë, mu në ditën kur po ktheheshin nga pushimet nëpër familjet e tyre , për në Gjermani . Pastaj tragjedia fatale në aeroportin e Shkupit, shumë mbytje nëpër dete , lumenj e male të ndryshme, si që ishte tragjedia në lumin Tisa …etjetj.

Duke i parë këto pasoja , nga ky “kurbet i zi”, të cilat po e godisnin rënd popullatën shqiptare çdo ditë e më shumë , unë si krijues dhe rapsod popullor që po kërkoja odë me odë , nëpër fshatrat dhe krahinat e Kosovës, por edhe jashtë saj , nuk mundja të rrija indiferent ndaj këtyre plagëve të rënda popullore , e të mos ua kushtoj së pakut një këngë këtyre dukurive të dhimbshme shpirtërore !

Ishte viti 1974, kur unë i kisha vetëm 24 pranvera jete dhe një natë vendosa që ashtu siç dijë dhe si mundëm , ta thuri e këndoj një këngë për këtë problematikë!

Ndonëse isha relativisht i ri, kjo peshë e mallit shpirtëror e dija fare mirë se prej nga e ka burimin dhe qëllimin e vet ! E dija fare mirë se këto pasoja na i kishte sjellë vet regjimi serbo-jugosllav me elaboratet e veta afatgjate për spastrimin etnik të shqiptarëve nga trojet e veta etnike , në emër të “kujdesit” dhe “humanitetit”!

Ishte ky elaborat e një shteti të huaj – okupator, i një vendi , apo dheu të huaj , i cili kurrë nuk ia deshi të mirën popullit tim shqiptarë !

Andaj, vendosa që këngën e re , ta titulloj :”Dheu i huaj na ka dëmtua”, titull ky që në asnjë mënyrë nuk aludonte tek dherat dhe vendet evropiane, por ishte dheu – shteti serbo-sllavo-komunist , ai i cili e kishte sjellë popullatën shqiptare deri në atë gjendje të mjerueshme !

Për më tepër, po ju lëmë në shoqëri me tekstin integral të kësaj kënge rapsodike , në mënyrë që Ju lexues të nderuar , ta lexoni, ta kuptoni dhe ta analizoni më në detale , se për çfarë bëhej fjalë në këtë këngë!

Ju uroj çaste të këndshme dhe disponim të mirë !

DHEU I HUEJ NA KA DAMTUE
Teksti, muzika dhe interpretimi: Demir Krasniqi

Hej, m’ falni shokë nja dy dakik- e ,
Mos t’ ju lamë me u mërzit- e ,
S’ po knoj kangë për me u mahit-e ,
Por do t’ baj nji trohë kritik-e ,
Se qe besa jem habit-e !

Hej, s’ po kam qare pa kritikue
Për do djem që janë largue ,
N’ dhena t’ hueja na kanë shkue ,
Me lypë punë e me punue ,
Tue mos ditë se kanë gabue ,
Parja e huej na i ka mashtrue ,
Dheu i huej na i ka damtue !…

Hej, kemi mbetë të vetun krejt-e ,
Si po i bajnë djemtë 17 vjet-e ,
Drejt po shkojnë në hyqymet-e ,
Pasaportën e shtinë n’ xhep-e ,
Lamtumirë , për n’ tjetër shtet-e !

Hej, na i kanë lanë n’ shpi ka dy pleq-e ,
Ma t’ vjetër se 60 vjeç – e ,
Pleqtë e shkretë na u coptuen ,
A me dalë n’ arë me punue ,
A thue gjanë me shku’ me i rue ,
A n’ mulli me shku’ me blue ,
A n’ pazar me pazarue ,
Apo shpinë me u ndal me e rue ?!…

Hej, shumë i lanë , o, shpijat shkret-e ,
S’ dojnë katund, por dojnë qytet-e ,
Se n’ katund – thojnë – nuk ka jet-e ,
Ma mirë n’ shehër për lezet-e ,
Punë me dorë s’ kemi me prek-e !…

Hej, ta dimë vëllazën, se jem’ mashtrue
Dheut t’ huej që i kem lakmue !
I lamë tokat pa punue ,
I lamë shpijat me u shkatrrue ,
I lamë shtallat pa i trellue ,
I lamë bahçet pa i plehnue ,
I lamë pemët pa i shortue ,
Lamë livadhet me u shkretnue ,
I lamë fëmijët , o, pa i shkollue !…

Hej, na po bajmë shumë dame tjera
Prej të cilave po del potera …
Po i martojmë, o, djemtë e ri-e,
Po u bajmë dasma me “Çallgi-e”,
Por ata nuk po rrinë n’ shpi-e ,
Po i lanë nuset me dy-tre fëmij-e ,
Vet po ikin n’ terr të zi- e !…

Hej, kur po nisin fëmija me u rrit-e ,
Po dojnë pleqve me ua nxjerrë syt-e ,
Nuk guxon kush me i qortue ,
Nuk ka kush me i edukue ,
Kur të nisen n’ shkollë me shkue ,
Mësuesin , fare s’ donë me e ngue ,
Mësimet , fare s’ donë me i mësue ,
As në shkollë nuk donë me shkue ,
Rrugëve rrinë tuj u hajlazue ,
Kështu po mësohen fëmija keq-e ,
S’ bahet njeri , po bahet dreq- e !

Hej, çohet burri e del prej shpijes ,
I lëshon flokët der’ n’ gjysë të shpinës ,
I thotë vetit :”Jam Bitllis”-e ,
Thue se a le e rritë n’ Paris- e !
Harron prind e harron shpi-e,
Harron miq, harron vëllazni-e,
Harron nusen në gjini- e ,
Harron gjuhë, vendin e tij-e !…

Hej, harron krejt që asht shqiptar- e ,
Banë punë t’ mbrapshta e s’ punon mbar-e ,
Prej qytetit në qytet – e ,
Prej nji shteti në nji shtet-e ,
As pesë pare s’ i ka n’ xhep-e !…

Hej, thotë i mjeri :”Jam frajer-e “,
Merr hua e blen nji kerr- e ,
Del e i grahë dije e pa dije ,
Herë nën pije, herë pa pije ,
Kur ta merr rrugën në sy- e ,
Për me ardhë n’ vendlindje t’ tij –e ,
Me shitë lavd , me shitë trimni-e ,
Për “standard “, për “pasuni-e”,
Për “kulturë” që e ka mbërri – e…
Kryet përpjetë , nuk sheh me sy-e ,
Po bajnë ndeshje rrugëve tue pi-e ,
E po i lanë zorrë e mushkëri – e ,
Shkelin pleq e shkelin fëmij- e ,
Kur po ndiejnë prindët e tij- e ,
Po bien n’ dergjë me shumë mërzi-e ,
Tue pague damin e tij – e ,
O, u digjet zemra , o, gjithmonë n’ vetmi-e !

P. S.

Edhe në ditët e sotme , politikanët dhe udhëheqësit kosovarë , gjatë fjalimeve të tyre promovuese për fushata elektorale , në vend se të angazhohen për hapjen e fabrikave, hapjen e vendeve të reja të punës dhe krijimit të kushteve për një jetë më të mirë të popullatës , ata flasin me plot gojë dhe krenari për të ashtuquajturin “Liberalizim të vizave”?!

Unë, personalisht nuk i gëzohem aspak “Liberalizimit të vizave për në Evropë” , nga se ia kam drojën se me atë “Liberalizim” , do të shpërthen edhe një valë e re e spastrimit të rinisë shqiptare nga trojet e veta etnike !

Gjilan, Qershor 2013.