RCCOLA

Kush po e shkatërron shpellën e Gadimes

/ 4 minuta lexim

Shpellën e Gadimes nuk e ka shkatërruar vetëm rezervuari i ujit që është ndërtuar mbi të. Sipas një raporti të grupit “Shpella po Shkatërrohet”, që ka siguruar Express, shkencëtarë që merren me shpellat (speleologët) kanë vërtetuar se atë e kanë shkatërruar edhe reflektorët e instaluar brenda, numri i madh i vizitorëve si dhe mungesa e kujdesit për të. Raporti për pak javë do t’i dorëzohet secilit deputet të Kuvendit të Kosovës.

Shpellën e Gadimës nuk po e shkatërron vetëm rezervuari i ujit që po ndërtohet mbi të. Atë po e shkatërrojnë edhe vizitat e shumta që i bëhen si dhe moskujdesi nga ata që kanë marrë rolin e kujdestarit për shpellën.

Ky është vlerësimi që ka dhënë speleologia sllovene Maja Zagmajster për anëtarët e grupit“Shpëto Shpellën”, që po duan me çdo kusht ta mbrojnë këtë pasuri të rrallë që ka Kosova.

Sipas raportit të cilin e ka siguruar Express, kjo shkencëtare që merret me studimin shpellave ka sugjeruar që në shpellë të merren masa të menjëhershme, sa nuk është bërë shumë vonë.

“Ndërtimi i çfarëdo rezervuari mbi apo rreth shpellës e dëmton atë dukshëm. Gjithashtu përdorimi i reflektorëve që lëshojnë nxehtësi ndihmon ne krijimin e myshqeve dhe intervenimi duhet të jetë sa me i menjëhershëm. Përndryshe, pasojat nëse janë tani të mëdha në të ardhmen veç do të rriten”, thuhet në raportin që Zagmajster e ka bërë për shpellën, të cilin e ka siguruar Express.

E përveç kësaj, sipas Zagmajster deri tek shkatërrimi i shpellës ndikon edhe numri i vizitorëve.

“Mbajtja aktiviteteve kulturore…madje edhe hapja për numër shumë të madh të vizitorëve mund të jetë e dëmshme rrezikojnë shumë shpellën”, ka thënë ajo në këtë raport.

Po të njëjtat fjalë, grupi i të rinjve që kanë hap një faqe në Facebook me idenë e vetme që të mundohen e të ndikojnë në opinion për gjendjen e shpellës i ka marrë edhe nga institutit për hulumtime shkencore INKOS.

Uji Dea

Duke vlerësuar se faktet që ka dhënë një shkencëtare që merret ekskluzivisht me shpellat janë mjaft shqetësuese, grupi “Shpëto Shpellën” thotë se përveç Ministrisë së Ambientit, raportin e detajuar do ta dorëzojnë shpejt edhe në Kuvendin e Kosovës.

“Këtë raport të detajuar mbi gjendjen e mjerueshme të shpellës dhe faktet e ekspertëve, gjatë kësaj jave do t’i kenë në dorë të gjithë deputetët e Kuvendit të Kosovës”, ka thënë Erina Rrahmani njëra prej anëtareve të këtij grupi për Express.

I gjithë ky shqetësim i këtyre të rinjve ka nisur qysh nga gushti i vitit të kaluar kur Komuna e Lipjanit ka lejuar që mbi këtë shpellë të ndërtohet një rezervuar uji. Si pasojë betonizimi i rezervuarit lart dhe dheu që është grumbulluar përreth tij ka bllokuar hyrjen e ujit që binte pikë- pikë në shpellë. Mungesa e këtij uji ka shkaktuar mykun tek aragonitet, që nga ngjyra e bardhë kanë filluar e po nxihen.

E njëjta gjë ndodhi edhe me pjesën që quhej Oda e Lotëve. Të tillë e ka marrë emrin për shkak të pikave që binin vazhdimisht. Por gjendja aty nuk është më e njëjtë. Edhe lotët aty, janë tharë plotësisht.

Kohën kur shpella nisi të thahet, zyrtarët e Komunës së Lipjanit përgjigjen pas ndërtimit të rezervuarit që ka shkaktuar mykjen dhe tharjen e akujve të shpellës nuk duhet kërkuar tek ata.

Sipas tyre, prej që është ndërtuar rezervuari, përgjegjësinë duhet kërkuar në Ministrinë e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor. Ndërkohë në këtë dikaster qeveritar patën thënë se për ndërtimin e këtij rezervuari, ata kanë ndjekur të gjitha procedurat ligjore për të parandaluar dëmtimin e mundshëm të shpellës.

Lejen për ndërtimin e këtij rezervuari zyrtarë të këtij institucioni tregojnë se e kanë dhënë, pasi janë siguruar shkencërisht se shpella nuk do të pësojë ndonjë dëmtim. E hulumtimet në lidhje janë bërë nga një kompani, drejtuesit e së cilës tregojnë se shkencërisht gjithçka është në rregull dhe dëmtimet eventuale brenda në shpellë nuk janë pasojë e rezervuarit.(express)