Kosova përballet me papunësi apo me mungesë të fuqisë punëtore?

Përpos varfërisë dhe çmimeve të artikujve të domosdoshëm, papunësia është ndër problemet kryesore për të cilin ka ngritur shqetësim UNDP-ja në raportin e saj.

Sipas këtij raporti papunësia është çështje urgjente për 20.2% e të anketuarve shqiptarë dhe 13.8% të serbëve të Kosovës.

Por, në anën tjetër, kohët e fundit në Kosovë problem i theksuar është edhe mungesa e fuqisë punëtore. Në këtë rrafsh sektori privat është më i prekuri. Kryetari i Sindikatës së këtij sektori, Jusuf Azemi, thotë se pagat e ulëta nuk u japin motiv për të punuar.

“Ne e dijmë që kemi ende një numër të vogël të punëtorëve të cilët janë të pakualifikuar, por megjithatë ti në Kosovë, punëtorë i cili ka një kualifikim sado ma të vogël ai vetëm nëse dëshiron nga vullneti i vet sepse ka vende të lira për çdo ditë, dilni shiqoni konkurset nëpër rrjete sociale, shiqoni nëpër dritare të kompanive të ndryshme, të gastronomisë që për çdo ditë i ki këto kërkesa të pandryshuara…po ja nisim nga gjendja më reale që e kemi këtu, këta punëtor që janë mbi 200, nuk don të punojnë për një pagë 300-370, dhe kur te llogaritsh a ma mirë me nejtë në shpi, nëse vjen nga një komunë tjetër apo të vijnë nga Podujeva apo nga Lipjani që të kryej një pune me shpenzime ku gjysma e pagës i shkon për ushqim e rrugë”, tha ai për rtv21.

Mirëpo, kryetari i Bordit të Dhomës së Industrisë dhe Tregtisë, Skender Krasniqi konsideron se arsyeja kryesore e problemit të fuqisë punëtore është mungesa e profesionistëve për të plotësuar një vend pune.

“Arsyeja kryesore për mungesë të personave adekuat për vendin e punës ne të cilin kërkojnë bizneset. Dmth shteti po vazhdon me prodhu, me jepë subvencione, me financu me pare të qytetarëve profesionin që nuk kërkohet në treg e para, e dyta edhe ato që kërkohen në treg po dalin të pakualifikuar me diplomë dhe po janë të pa aftë për vendin e punës që e kërkon biznesi…”. Qoftë në shkollimin e mesem profesional qoftë në të lartë, duhet të ndalpj së prodhuari persona, e drejtime që nuk kërkohen në treg dhe këtë e keni me shumicë…” po vazhdon të ketë profesione që kërkesa në treg nuk ekziston, e dyta përgatitja e atyre profesioneve me nevojat e tregut është në minimum, pra me shkolla profesionale nul po vazhdon sistemi 3 ditë biznes 2 ditë në arsim, në mënyrë që të përgatiten”, tha Krasniqi.

Në kohën kur nga shumë biznese kërkohen punëtore e punëtorë, ndërsa papunësia është në shkallë të lartë, njohësi i ekonomisë Adem Qorrolli, vë në dukje informalitetin në lidhje me fuqinë punëtore.

“Realisht është emergjente dhe alarmante sepse kemi një shkallë të lartë të informalitetit në pjesën e fuqisë punëtore ku bizneset nuk janë duke e bërë të mundur ta shtojnë stimulimin e pjesës së fuqisë punëtore në vend dhe këto të dhana qëndrojnë edhe pse kërkesa për fuqi punëtore profesinale janë të mëdha, por realisht gjendja e fuqisë punëtore në Kosovë është joprofesionale dhe më shumë është një alternativë e dytë. Ato dëgëzimet që e rrisin formalitetin dhe nuk po bëjnë disbalansin mes fuqisë punëtore dhe pjesës kërkuese janë pjesa e ushqimeve tradicionale, dekorimet e ahengjeve, punëtorët në call centër si dhe kurset e ndryshme janë ato që refuzojnë të jenë pjesë e pagesave shtetërore dhe të hyjnë në listën e pagave sepse të ardhurat e tyre janë të vogla”, tha Qorrolli.

Njohës të fushës së ekonomisë gjthashtu e shohin si shqetësuese mungesë e hapave dhe masave nga Qeveria e Kosovës për parandalimin e ikjes së fuqisë punëtore si dhe përmirësimin e kushteve të punës.