Nëse Kosova bëhet anëtare e UNESCO-s, atëherë duhet të japë garanci shtesë për mbrojtjen e trashëgimisë kulturore serbe.
“Nuk mund të përmirësojmë marrëdhëniet dhe të jemi kandidat për anëtarësim në BE, nëse nuk e pranojmë njëri-tjetrin si partnerë të barabartë në ekonomi, tregti dhe çdo gjë që është e rëndësishme për stabilitetin afatgjatë të Ballkanit Perëndimor. Prandaj është kërkesë shumë e rëndësishme marrëveshja e Brukselit”, ka deklaruar për të përditshme serbe “Politika”, koordinatori për dialog dhe normalizim të marrëdhënieve mes Prishtinës dhe Beogradit, Blerim Shala, i cili ishte në Beograd dje si mysafir në forumin për marrëdhënie etnike.
Raundi i ri i bisedimeve ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit është paralajmëruar për 13 tetor në Bruksel. Për çfarë do të bisedohet gjatë këtij takimi?
Sigurisht se do diskutohet për zbatimin e katër marrëveshjeve të fundit, të cilat i kemi arritur më 25 gusht. Shpresoj se do të flasim edhe për çështje ekonomike, sepse duhet të merremi me çështje të jetës, që më së shumti u intereson njerëzve, pavarësisht kombësisë së tyre.
Si i vlerësoni marrëveshjet e deritanishme?
Marrëveshjet e arritura dhe mosmarrëveshjet, që më vonë kanë pësuar, mund të përshkruhen kështu: tre hapa para, dy prapa. Por të paktën e kemi një hap më shumë në drejtimin e duhur, dhe në këtë mënyrë duhet të vazhdojmë. Dialogu është një proces i pakthyeshëm – nuk kemi ku të shkojmë dhe nuk kemi “plan B”. Ky dialog është si një shofer në një biçikletë: nëse ndalet, bie. Elitat politike në Kosovë dhe Serbi i kanë edhe disa vjet, dhe hiq më shumë, që të arrijnë qëllimin final.
Cila është arsyeja e të bërit një hap prapa?
Pengesat kryesore janë mentaliteti dhe historia tragjike e dy popujve, me të gjitha pasojat e saj. Në të dy anët ekzistojnë politikanë të cilët janë duke u përpjekur që nga e kaluara të mbledhin poenë politikë. Problemi është tek logjika e disa individëve të cilët po mendojnë se në dialog do të ketë humbës dhe fitues, si evropianë, si fqinjë dhe si partnerë të ardhshëm. Në fakt fitoren e bën paqja, bashkëpunimi dhe respekti për njëri-tjetrin.
Kundërshtari më i madh i zbatimit të marrëveshjes është opozita shqiptare, e cila ka bllokuar punën e Kuvendit të Kosovës. A do të kalojë në parlamentin e Kosovës, marrëveshja e Brukselit?
Kuvendi i Kosovës nuk ka nevojë ta ratifikojë marrëveshjen, sepse ligjërisht gjithçka çfarë është dashur të bëhet është kryer në prill të vitit 2013, kur në Kuvendin e Kosovës është miratuar Ligji për ratifikimin e marrëveshjes në Bruksel. Që nga 25 gushti i këtij viti, katër marrëveshje nuk janë një dokument i ri, pasi bëhet fjalë për zbatimin e marrëveshjes së Brukselit të arritur dy vjet më parë. Ajo nuk ka nevojë të ratifikohet në parlamentin e Kosovës, është e mjaftueshme që qeveria të sjellë rregulloren. Debati në parlamentin e Kosovës rreth katër marrëveshjeve të Brukselit është i mirëpritur, por Kosova do të bëjë gjithçka që ky proces të vazhdojë.
A e ndani qëndrimin e disa prej politikanëve shqiptarë që thonë se Asociacioni i Komunave Serbe është kundër interesave të Kosovës?
Asociacioni nuk është kundër Kosovës, dhe nuk e ndajë këtë qëndrim të disa prej politikanëve shqiptarë. Asociacioni është pjesë e trashëgimisë dhe vazhdimësi e procesit të negociatave, që janë në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet e Kosovës. Sipas procedurës së dakorduar, qeveria e Kosovës do të miratojë një dekret për asociacionin, dhe ajo duhet të shqyrtohet në gjykatën kushtetuese të Kosovës. Pres që AKS-ja, gjatë pranverës së vitit të ardhshëm të fillojë të veprojë në shkallë të plotë.
A prisni që Kosova do ti ketë forcat e saj të armatosura?
Jam shumë i sigurt që forcat e armatosura të Kosovës së shpejti do të vijnë në jetë. Ato nuk janë kundër interesave të popullit serb dhe shtetit të Serbisë. Ne do të kemi një ushtri moderne, e cila do të punojë ngushtë me NATO-n dhe nuk do të jetë armiqësore karshi Serbisë.
Shqipëria ka aplikuar për Kosovën për anëtarësim në UNESCO. Po krijohet përshtypja që Kosova dëshiron t’ia vjedhë trashëgimin kulturore?
Kjo përshtypje është e gabuar, sepse ekzistojnë garanci kushtetuese dhe ligjore për trashëgiminë kulturore serbe. Manastiret dhe kishat në Kosovë janë trashëgimi e Kishës Ortodokse Serbe. Të gjitha këto gjenden në pesë aneks planet e Ahtisaarit, dhe kjo është pjesë e Kushtetutës së Kosovës. Asgjë në këtë drejtim nuk do të ndryshojë. Trashëgimia kulturore serbe do të ketë të njëjta privilegje dhe garanci siç i ka pasur deri më sot. Por nëse Kosova bëhet anëtare e UNESCO, atëherë do të japë garanci shtesë për mbrojtjen e trashëgimisë kulturore serbe. (lajmi.net)
