Aminoacidet, bazë e proteinave dhe e shëndetit

Aminoacidet janë molekula thelbësore për funksionimin e organizmit të njeriut. Ato janë bazat e proteinave dhe kanë rol në ndërtimin dhe mbajtjen e qelizave të mëlçisë, të muskujve, të indeve, si dhe luajnë rol në shumë funksione të tjera në trup.

Janë rreth 20 aminoacide si më të njohura që janë pjesë e proteinave: Alanina, Arginina, Asparagina, Aspartati, Cisteina, Glutamina, Glutamati, Glicina, Histidina, Izoleucina, Leucina, Lizina, Metionina, Fenilalanina, Prolina, Serina, Treonina, Triptofani, Tirozina, Valina.

Disa prej tyre mund të prodhohen nga vet organizmi ynë. Të tjerat duhet të merren nga ushqimet. Si ushqim, mund të gjenden në produkte si në mish, peshk, vezë, qumësht, djathë dhe perime të gjelbra.

Për të konsumuar sasinë e rekomanduar të të gjitha aminoacideve të nevojshme, për shembull, mjafton të konsumoni një gotë qumësht në ditë, ose ekuivalentit e ngjashëm të qumështit. Gjithashtu, për të përmbushur sasinë e rekomanduar, mund të konsumoni 150 gram kos ose djathë, ose 60 deri në 90 gram mish ose peshk.

Disa lloje të aminoacideve kanë role të veçanta në trupin tonë dhe janë të rëndësishme për shumë arsye:

Sinteza e proteinave

Aminoacidet janë ndërtuesit e proteinave. Ato bashkohen në radhë të caktuar për të formuar zinxhirë të gjatë, të cilët pastaj mbështillen në struktura komplekse të proteinave.

Rritja dhe riparimi i qelizave

Aminoacidet janë të nevojshme për rritjen, mirëmbajtjen dhe riparimin e qelizave si dhe të indeve. Ato sigurojnë materialet e nevojshme për sintezën e qelizave të reja, duke garantuar zhvillimin e duhur, shërimin e plagëve dhe rigjenerimin e indeve.

Prodhimi i hormoneve

Disa aminoacide kanë rol në sintezën e hormoneve. Për shembull, tirozina është përgjegjëse për prodhimin e hormoneve të tiroideve, të cilat rregullojnë metabolizmin. Tripofani është përgjegjës për serotoninën, një neuro-transmetues që ndikon në humor, gjumë dhe rregullimin e oreksit.

Funksioni i neuro-transmetuesve

Aminoacidet shërbejnë si përgjegjës për neuro-transmetuesit, të cilët janë substanca kimike që transmetojnë sinjale mes qelizave nervore.

Proceset metabolike

Aminoacidet marrin pjesë në shumë rrugë metabolike në trup. Ato marrin pjesë në prodhimin e energjisë, metabolizmin e substancave ushqyese si dhe sintezën e molekulave të rëndësishme si ADN, ARN dhe kreatinën.

Sistemi imunitar

Janë të rëndësishme për funksionimin normal të sistemit imunitar. Ato kontribuojnë në prodhimin e qelizave imune, antitrupave dhe citokineve, që janë të rëndësishme për mbrojtjen nga infeksionet dhe ruajtjen e shëndetit të përgjithshëm imunitar.

Prodhimi i enzimave

Shumë enzima, të cilat janë proteina e që lehtësojnë reaksionet biokimike, kanë nevojë për aminoacide specifike si bashkë-faktorë ose komponentë. Këto enzima marrin pjesë në shumë procese fiziologjike, duke përfshirë tretjen, metabolizmin dhe detoksifikimin.

Rregullimi i nivelit të pH-së

Disa aminoacide kanë aftësinë të ndihmojnë në rregullimin e nivelit të pH-së në organizëm. Ato mund të veprojnë si bazë ose acid për të ndihmuar në mbajtjen e një ekuilibri të rëndësishëm të pH-së në qeliza dhe inde.

Mungesa e aminoacideve të domosdoshme, mund të çojë në pasoja negative për shëndetin. Mund të shkaktojnë dobësi muskulore, dobësim të sistemit imunitar, probleme me shërimin e plagëve dhe shfaqjen e sëmundjeve të tjera. Prandaj, është e rëndësishme të kemi një dietë të balancuar.